Osy i szerszenie to pospolite owady latające, których użądlenia mogą mieć fatalne skutki. A na dodatek insekty te często budują gniazda w sąsiedztwie ludzkich zabudowań. Dlatego dowiedz się więcej na temat zwalczania os i szerszeni przez Dezpro.

Osy – jak rozpoznać obecność?

Osy mierzą od 10 do 18 milimetrów w zależności od gatunku oraz płci. Ich cechą charakterystyczną jest smukły odwłok z żółto-czarnymi pasami. Dorosłe osy odżywiają się węglowodanami, które w naturze znajdują w nektarze kwiatowym. Z tego powodu odpowiedzialne są także za zapylanie kwiatów, ale w stopniu nieporównywalnie mniejszym, niż pszczoły. Znacznie więcej pożywienia osy czerpią ze słodkich owoców. Owady te lgną także do soków owocowych i innych słodyczy, dlatego właśnie tak często spotykamy je w mieszkaniach i ogrodach. 

Swoją obecność osy w locie oznajmiają bzyczeniem o wysokiej częstotliwości. Warto pamiętać, że owady te potrafią być wyjątkowo natrętne, a odganianie – często atakują. Obecność os w domu czy ogrodzie można także rozpoznać po dźwiękach, które wydają insekty podczas zbierania materiału na gniazdo. Odgryzają miniaturowe fragmenty drewna, czemu towarzyszy wyraźnie słyszalne chrobotanie. Regularne odwiedziny os w domu czy w ogrodzie zwykle świadczą o tym, że w pobliżu owady zbudowały gniazdo. 

Szerszenie – jak wyglądają?

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że szerszenie wyglądają, jak duże osy. Osobniki rodzimego gatunku, czyli szerszenie azjatyckie (Vespa crabro), dorastają do następujących wielkości:

  • od 17 do 24 mm – robotnicy,
  • od 21 do 23 mm – samce,
  • od 25 do 35 mm – samice (królowe). 

Podobnie, jak osy, odwłok szerszeni zdobią żółto czarne pasy, ale jest on znacznie grubszy. Można przyjąć, że charakterystyczną cechą szerszeni jest niskie i głośne buczenie, które owady wydają podczas lotu. W porównaniu do os, Vespa crabro są znacznie łagodniejsze, chociaż w sytuacji zagrożenia też zaatakują. 

Coraz częściej pojawiają się doniesienia o inwazji szerszeni azjatyckich, które rzekomo są olbrzymie i wyjątkowo niebezpieczne. Prawda jest jednak taka, że media często podsycają ludzką ciekawość, świadomie myląc gigantycznego Vespa mandarinia, który nigdy jeszcze do Europy nie dotarł, z Vespa velutina. Przedstawiciele tego ostatniego gatunku od 2004 roku kolonizują nasz kontynent. Chociaż są mniejsze, niż szerszenie europejskie, V. velutina aktywnie polują na pszczoły. Oprócz ryzyka użądlenia stanowią zatem niebezpieczeństwo dla tych pożytecznych owadów. 

Gdzie osy i szerszenie budują gniazda?

Osy i szerszenie budują gniazda w miejscach bezpiecznych i trudno dostępnych, chociaż nie zawsze jest to regułą. Jeżeli w Twoim domu owady te pojawiają się często lub w dużych ilościach, najprawdopodobniej zbudowały gniazda w pobliżu budynku. Zwykle lokalizują je wysoko pod konstrukcją dachu w jatach, na poddaszu, w garażach, ogrodowych altanach. 

Osy i szerszenie chętnie zamieszkują także puste pnie drzew oraz wszelkiego rodzaju otwory np. warstwie izolacyjnej elewacji czy w samych murach. Dodatkowo osy ziemne zakładają gniazda w norach ziemnych gryzoni, często na głębokości nawet kilkunastu centymetrów, co bardzo utrudnia odnalezienie takiego schronienia. Ten gatunek zasiedla także zagłębienia pod korzeniami, natomiast wszystkie osy chętnie budują gniazda również w gęstych krzewach. 

Czy szerszenie koło domu są niebezpieczne?

Wydawać by się mogło, że skoro szerszenie nie są tak agresywne, jak osy, ich obecność w sąsiedztwie domu nie jest groźna. Nic bardziej mylnego. Owady te często atakują, gdy przypadkowo zaplatają się np. we włosy czy ubranie. A podczas ataku uwalniają feromony, czyli substancje zapachowe, które są sygnałami do walki dla innych osobników w pobliżu. W efekcie może nas zaatakować nie jeden, a kilka lub nawet kilkadziesiąt insektów. Poza tym konstrukcja żądła umożliwia zarówno szerszeniom, jak i osom, wielokrotne żądlenie. 

U osób uczulonych na jad użądlenie już jednego osobnika może wywołać reakcję anafilaktyczną, której objawami są gwałtowna opuchlizna i spadek ciśnienia tętniczego, co może skończyć się utratą przytomności, a nawet zgonem. Dodatkowo w jadzie szerszeni w stężeniu aż 5% obecna jest acetylocholina, potocznie zwana wzmacniaczem bólu. Dlatego użądlenie przez szerszenia jest znacznie bardziej bolesne, niż przez pszczołę czy osę. Natomiast nieprawdą jest, że zdrowego człowieka może zabić kilka czy nawet kilkanaście szerszeni.  

Gniazdo os w domu – zagrożenia, gdzie zgłosić?

Gniazdo os w domu czy w ogrodzie stwarza podobne niebezpieczeństwa. Pamiętaj również, że ukryte schronienia tych owadów można całkiem przypadkiem uszkodzić np. podczas remontu (zwłaszcza dachu), a nawet w trakcie zwykłych porządków. Następstwem naruszenia gniazda jest natychmiastowy atak rozwścieczonych owadów, których mogą być tysiące (w jednym gnieździe osy dachowej naliczono ponad 60 tys. owadów).

Gniazdo os w domu można zgłosić do lokalnej jednostki Państwowej Straży Pożarnej lub OSP. Jeżeli sąsiedztwo insektów bezpośrednio zagraża życiu lub zdrowiu ludzi, strażacy usuną gniazdo. Ale kiedy zlokalizowane jest ono np. w zabudowaniach gospodarczych lub na drzewie w ogrodzie, jego likwidację trzeba będzie zlecić firmie dezynsekcyjnej. W Dezpro usuwanie gniazda os lub szerszeni wykonujemy bez względu na to, gdzie jest ono umiejscowione. Wystarczy że zadzwonisz do nas w tej sprawie. 

Szerszenie i osy przy domu – jak się przed nimi chronić?

Aby unikać kontaktu z osami i szerszeniami, należy przede wszystkim nie wabić tych owadów. Lgną one do słodkich artykułów spożywczych, owoców, soków, słodzonych soków, ale także balkonowych i ciętych kwiatów. Skutecznym rozwiązaniem jest instalacja moskitier. Kubły na śmieci warto zabezpieczyć pokrywami. 

Szczególnie ważne są natomiast zamknięcia napojów. Często owady niepostrzeżenie dostają się do wnętrz butelek, albo puszek, z których przed chwilą spożywano zawartość. Kiedy ponownie przechylimy naczynie, ciecz zaleje insekta, który jednak nie zginie, lecz poczuje się zagrożony, więc przy najbliższej okazji zacznie się bronić. Użądlenie w okolicach jamy ustnej, w język czy gardło może nawet dla nie uczulonej osoby skończyć się zgonem z powodu uduszenia w wyniku gwałtownej, miejscowej opuchlizny. Z tych samych powodów zadbajmy o szczelne przykrycia dla wszystkich artykułów spożywczych, które serwujemy podczas pikników albo spotkań przy grillu.  

Jak zwalczać gniazda os i szerszeni?

Aby skutecznie pozbyć się os czy szerszeni, trzeba zlikwidować ich gniazda. To delikatne konstrukcje, dlatego ich mechaniczne zniszczenie nie wydaje się trudne. Problemem jest jednak atak obrońców, do którego na pewno dojdzie, jeżeli odpowiednio szybko nie wyeliminujemy insektów. Gniazdo os czy szerszeni może być umieszczone wysoko pod dachem albo znajdować się w wydrążonym pniu drzewa, co dodatkowo utrudnia jego szybkie zniszczenie. 

Profesjonalne zwalczanie gniazd os i szerszeni zawsze wykonuje się przy pomocy silnego środka owadobójczego, który w kilkanaście sekund unieszkodliwia insekty. Rozpylając na gniazdo inteksycyd, likwidujemy owady, które próbują wylecieć z gniazda. Następnie ciecz roboczą aplikujemy do wnętrza konstrukcji. Tylko w taki sposób można zapobiec uwolnieniu się całego roju owadów. Po kilku minutach dorosłe osobniki są już nieszkodliwe. Wtedy usuwamy gniazdo lub jeżeli to niemożliwe, niszczy je mechanicznie, aby wytępić także larwy. 

Domowe metody walki z insektami – czy warto?

Domowe metody walki z insektami zwykle bazują na substancjach rzekomo odstraszających, co w przypadku os lub szerszeni okazuje się nieskuteczne. Można również spotkać rozmaite pułapki na owady albo instrukcje ich samodzielnej budowy. One akurat skutecznie łapią owady, ale niestety wszystkie, więc te pożyteczne również. A ponieważ w pewnych okresach pszczół krąży zdecydowanie więcej, niż os czy szerszeni, może się okazać, że w naszej pułapce uwięzimy same miododajne owady.

Niszczenie gniazd os czy szerszeni za pomocą ognia, wody czy innych substancji (np. żrących czy wybielających) nieodmiennie prowadzi do wylotu mniejszej lub większej liczby obrońców, którzy rozpoczynają zmasowany atak. Uprzedzamy również te osoby, które zamierzają użyć pianki montażowej do zasklepienia otworu w gnieździe. Nawet jeżeli pianka, zwiększając swoją objętość, nie spowoduje pęknięcia gniazda, po stwardnieniu szybko zostanie wydrążona przez żywe wciąż owady. Jeżeli w tym czasie planujesz przenieść całe gniazdo np. do worka czy w inne miejsce, pomyśl, co zrobisz, gdy z pękniętej w Twoich dłoniach szarej kuli wylecą setki lub tysiące rozwścieczonych owadów?

Podsumowując: walka z insektami za pomocą domowych metod zupełnie się nie opłaca, biorąc pod uwagę atrakcyjne ceny profesjonalnego usuwania gniazd os i szerszeni w Dezpro. 

Usuwanie gniazda os w elewacji budynku

Gniazdo os w elewacji budynku to duży problem, ponieważ trudno je zlokalizować i usunąć. Gniazda tego typu budują osy dachowe, nazywane także niemieckimi od swojej łacińskiej nazwy: Vespula germanica. Współczesne zewnętrzne warstwy termoizolacyjne zewnętrznych ścian budynków są dla nich idealnym środowiskiem do założenia gniazda. 

Budowę gniazda os w elewacji budynku owady rozpoczynają do wykonania wąskiego kanału w styropianie. Systematycznie pogłębiają go, co sprawia, że finalnie może on mieć nawet ponad jeden metr długości. Na jego końcu insekty budują gniazdo, w którym królowa os składają jaja i zakłada kolonię. 

Bardzo często gniazda os w elewacji budynku umieszczone są nad wejściem do kanału wlotowego. Taka lokalizacja praktycznie uniemożliwia aplikacje środka owadobójczego. Jednym wyjściem jest nawiercenie małego otworu w elewacji i podanie intekstycydu bezpośrednio do gniazda. 

Aby precyzyjnie ustalić jego położenie wykorzystujemy kamerę termowizyjną. Na podstawie zmian temperatury elewacji budynku możemy dokładnie określić, gdzie znajduje się gniazdo, więc wystarczy nam wykonanie tylko jednego otworu o średnicy ok. 10 mm, przez który aplikujemy środek owadobójczy. Po kilku minutach wszystkie owady w gnieździe zostają zneutralizowane.