Najlepsze praktyki w branży DDD wywodzą się z założeń Zintegrowanego Zarządzania Szkodnikami (Integrated Pest Management, IPM). Rozwój tych metod ewoluuje podejście branży w kierunku bardziej odpowiedzialnych, zrównoważonych i ekologicznych rozwiązań. W tym artykule przedstawiamy najlepsze praktyki w dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji, których fundamentem są właśnie metody IPM. 

Podstawy IPM (Integrated Pest Management)

IPM, czyli Zintegrowane Zarządzanie Szkodnikami, rozwija się od lat 50. ubiegłego wieku. Koncepcja ta pojawiła się w USA jako odpowiedź na negatywne skutki masowego stosowania pestycydów (m.in. zanieczyszczenie gleby i wód, rozwój odporności u szkodników, zniszczenie różnorodności biologicznej). 

W celu eliminacji tych niekorzystnych skutków postanowiono połączyć różne metody zwalczania szkodników w sposób zrównoważony. Dzięki temu wyszczególniły się główne filary IPM, do których zaliczamy: 

  1. Monitoring i identyfikację szkodników. 
  2. Zapobieganie infestacjom, które jest kluczowym elementem IPM.
  3. Kontrolę biologiczną, fizyczną i chemiczną. W IPM przyjęto hierarchię metod kontroli (zwalczania) od fizycznych (pułapki, bariery, usuwanie materiałów zaatakowanych przez szkodniki) przez biologiczne wykorzystujące naturalnych wrogów szkodników, po chemiczne, czyli środki biobójcze stosowane jako ostateczność w precyzyjnie ustalonych dawkach. 
  4. Ocenę skuteczności działań, która obejmuje każdą zastosowaną metodę i pozwala na jej ewentualne dostosowanie do zmieniających się warunków.  

Najlepsze praktyki w DDD

Rozwój podejścia IPM zaowocował wdrożeniem najlepszych praktyk do branży DDD. W przypadku dezynfekcji, która polega na usuwaniu mikroorganizmów (bakterie, wirusy, grzyby) oznacza to: 

  • odpowiedni dobór preparatu w zależności od rodzaju zagrożenia z uwzględnieniem jego wpływu na środowisko, 
  • zastosowanie zamgławiania ULV, w trakcie którego preparat rozprowadzany jest w formie drobnych kropel — to bardzo wydajne,
  • wykorzystanie ozonowania do sterylizacji powietrza. 
  • zapewnienie odpowiedniego czasu kontaktu z preparatem, który jest niezbędny do zniszczenia mikroorganizmów, 
  • weryfikację skuteczności podjętych działań za pomocą testów mikrobiologicznych (np. “wymazówki”).

W dezynsekcji podejście IPM przedstawia się w postaci wykorzystania wiedzy o cyklu życiowym szkodnika, aby zwalczać jego larwy. Takie działania najskuteczniej przerywają wzrost populacji szkodników. Stosuje się preparaty biobójcze o działaniu selektywnym, aby zminimalizować ich wpływ na pożyteczne organizmy. Dodatkowo wykonuje się sezonowe inspekcje w miejscach narażonych na infestację, aby w porę wykryć wzrost populacji szkodników, co umożliwia jego szybkie zatrzymanie najmniej inwazyjnymi sposobami.

Najlepsze praktyki w deratyzacji obejmują działania prewencyjne, inspekcyjne oraz ograniczające zastosowania trucizn. W pierwszej kategorii znalazły się więc dokładne oględziny budynków, połączone z ich uszczelnieniem, w celu ograniczenia dostępu gryzoni. Dodatkowo zaleca się przechowywanie żywności w szczelnie zamykanych pojemnikach oraz zastosowanie pokryw na pojemniki z odpadami, regularne wynoszenie śmieci z budynków i umieszczenie zbiorczych kubłów możliwe najdalej od zabudowań. 

W ramach monitorowania w deratyzacji stosuje się stacje monitorujące. Ich funkcję często pełnią karmniki deratyzacyjne, których bieżąca kontrola zawartości pozwala wykryć aktywność szkodników. Uzupełnieniem tych działań jest regularne sporządzanie dokumentacji w postaci raportów o obecności gryzoni. 

Ograniczenie zastosowania trucizn w deratyzacji objawia się wykorzystaniem mechanicznych pułapek do odławiania szkodników. W ostateczności stosuje się preparaty biobójcze o działaniu selektywnym, które można łatwo kontrolować (wielkość dawki, dostęp osób postronnych i zwierząt — karmniki).

Wytyczne prawne i standardy w branży DDD

Zarówno dezynfekcja, deratyzacja, dezynsekcja, jak i inne obszary branży DDD podlegają rygorystycznym regulacjom prawnym oraz standardom jakości. Wszystko w celu ochrony zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska. Już samo wprowadzenie na rynek preparatu biobójczego (np. pestycydu czy środka do dezynfekcji) reguluje rozporządzenie EACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals). 

Zgodnie z innym rozporządzeniem, BPR (Biocidal Products Regulation) (UE 528/2012) każdy preparat biobójczy musi mieć wyszczególniony skład substancji czynnych, a jego etykieta powinna czytelnie wskazywać sposób użycia oraz informować o potencjalnym zagrożeniu. Środki podlegają rejestracji i wymagają zatwierdzenia. 

W Polce obowiązuje natomiast ustawa o produktach biobójczych z 9 października 2015 roku, która wdraża przepisy BPR do użytku krajowego. Dodatkowo normami BHP objęty jest personel firm DDD. Wymagają one stosowania odpowiednich środków ochrony osobistej oraz odbywania regularnych szkoleń BHP. 

Standardy jakości w kontekście DDD to przede wszystkim HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) oraz ISO 9001. Koresponduje z nimi także norma ISO 14001, dotycząca minimalizacji wpływu na środowisko przez ograniczenie emisji szkodliwych substancji, odpowiednie gospodarowanie odpadami chemicznymi oraz promowania zrównoważonych metod zwalczania szkodników.