Molowate to rodzina małych, latających owadów, do której należy blisko 3000 gatunków z całego świata. Kilkadziesiąt z nich występuje również w Polsce. W tym artykule przyjrzymy się najczęściej spotykanym w naszych domach gatunkom moli. Odkryj, czym się różnią i naucz się je rozpoznawać.

W tym artykule:

Niezależnie od gatunku, wszystkie mole klasyfikowane są jako szkodniki. W halach produkcyjnych oraz magazynowych ich larwy potrafią wyrządzić olbrzymie straty materialne. W domach i prywatnych mieszkaniach dochodzi jeszcze ryzyko infekcji bakteriami, które przenoszą mole lub reakcji uczuleniowej na alergeny, obecne na ciałach tych insektów. Dlatego zwalczanie moli powinno być skuteczne i zapewniać długotrwałą ochronę. Dowiedz się więcej na temat gatunków moli.

Mole cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy każdego mola rozpoczyna się od złożenia jaj przez dorosłego osobnika. W zależności od gatunku jedna samica składa od niespełna 40 do nawet 500 jaj. Nadejście kolejnego etapu rozwoju uzależnione jest również od panującej temperatury. Jeżeli jest ona niska, larwy mogą wykluć się dopiero po trzech tygodniach. Ale w temperaturze pokojowej dzieje się to znacznie szybciej, bo już po ok. 4 do 10 dni od złożenia jaj (także w zależności od gatunku).

Larwy natychmiast przystępują do konsumpcji. Dla człowieka oznacza to, że produkty spożywcze w kuchennych szafkach lub ubrania w szafie właśnie zostały zaatakowane przez mole w najbardziej żarłocznym stadium rozwoju. Okres jego trwania ściśle zależy od gatunku owada, temperatury otoczenia i dostępności pokarmu. Dlatego larwy mogą przepoczwarzyć się już w ciągu 14 dni od wyklucia (np. Omacnica spichrzanka), albo potrzebować na to aż dwóch lat (Mól włosienniczek w skrajnych warunkach). W tym czasie żerują bardzo aktywnie.

Stadium larwalne kończy przepoczwarzenie, którego efektem jest imago, czyli dorosła postać owada. Mole na tym etapie rozwoju praktycznie nie są już szkodnikami, ponieważ przestają się odżywiać. Nadal jednak stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi ze względu na przenoszone mikroorganizmy chorobotwórcze. Dorosłe osobniki żyją od 4 dni do około miesiąca w zależności od gatunku. Mają tylko dwa cele: kopulację i złożenie jaj.

Opisy gatunków moli

Szacuje się, że w Polsce żyje około 50 gatunków moli. Pomimo takiej obfitości gatunków moli, w polskich domach i mieszkaniach, zakładach produkcyjnych i magazynach najczęściej spotykamy przedstawicieli dwóch umownych kategorii, czyli mole spożywcze oraz mole ubraniowe. Te potoczne nazwy wzięły się oczywiście z preferencji żywieniowych poszczególnych gatunków. Poniżej omawiamy najczęściej spotykane rodzaje moli, których profesjonalne zwalczanie możesz zlecić w Dezpro.

Omacnica spichrzanka (Plodia interpunctella)

To powszechnie występujący gatunek mola kuchennego. Samica składa średnio 170 jaj wielkości główki szpilki na bakaliach i słodyczach oraz produktach sypkich takich, jak:

– cukier,

– otręby,

– kasze,

– mąki,

– płatki śniadaniowe.

Gnieżdżą się w kuchniach i spiżarniach, ale również w zakładach produkujących żywność. W zależności od temperatury otoczenia larwy wykluwają się w ciągu 8 – 10 dni. W trakcie żerowania tworzą charakterystyczną lepką nić, której zwitki przypominają strzępy pajęczyny. Larwy tego gatunku potrafią przegryźć folię o grubości do 0,7 milimetra, a w ich jelitach znaleziono bakterie, które do pewnego stopnia są w stanie przetworzyć polietylen. Przepoczwarzenie następuje zwykle po ok. 3 tygodniach. Dorosłe omacnice mają skrzydła o rozpiętości od 14 do 18 mm, które z przodu są żółtawe, a w dalszej części brunatne z jeszcze ciemniejszymi, poprzecznymi pasami. Imago aktywne są nocą i żyją do 14 dni.

Mklik mączny (Ephestia kuehniella)

Zamieszkuje szafki kuchenne oraz magazyny z artykułami spożywczymi. Jedna samica może złożyć nawet 500 jaj, z których larwy w temperaturze pokojowej wylęgają się już po 8 dniach. Gąsienice żerują na suchych produktach, w tym kaszach, pieczywie, ziarnach zbóż i również wytwarzają oprzęd. Ubarwienie larw zależy od spożywanego pokarmu i może być kremowe, różowe lub nawet zielone.

W zależności od rodzaju pokarmu, jego obfitości oraz temperatury otoczenia postać imago osiągana jest w ciągu 50 – 90 dni. Dorosłe osobniki żyją ok. dwóch tygodni i w ciągu dnia chowają się w zacisznych miejscach, aby po zmroku kopulować i składać jaja.

Mól kożusznik (Tinea pellionella)

Potocznie nazywany molem futrzanym, ponieważ żeruje na materiałach bawełnianych i naturalnych futrach. Larwy mają jasnożółty kolor i mogą odżywiać się także filcem oraz pieprzem. Samica składa niespełna 50 jaj, a larwy wykluwają się średnio w ciągu 5 dni. Przepoczwarzenie może się zacząć nawet 90 dni od wylęgu. W ciągu całego tego okresu larwa intensywnie żeruje, powodując olbrzymie uszkodzenia odzieży. Dorosłe osobniki są małe (rozpiętość skrzydeł od 10 do 14 milimetrów) i żyją zaledwie 4 – 6 dni.

Mól włosienniczek (Tineola bisselliella)

Określany również mianem mola odzieżowego lub ubraniowego. Jedna samica składa do 60 jaj, po 4 – 10 dniach w temperaturze pokojowej zaczyna się wylęg (gdy jest zimniej, może to potrwać nawet 3 tygodnie). Larwy mają kremowe ubarwienie z ciemną głową, dorastają do 11 mm. Żerują na bawełnie, moherze, futrach, dywanach, ale również sztucznych tkaninach. Co ciekawe, w zależności od warunków temperaturowych stadium larwalne tego gatunku mola może trwać od 35 dni do nawet 2 lat, a dorosłe osobniki żyją około jednego miesiąca.

Mól ziarniak (Nemapogon granella)

Mól ziarniak jest niebezpiecznym szkodnikiem, ponieważ jego larwy żerują na nasionach roślin, a nawet na drewnie. Jedna samica tego niewielkiego motyla (rozpiętość skrzydeł do 15 mm) może złożyć nawet kilkaset jaj. A w zależności od wilgotności w ciągu sezonu może rozwinąć się od jednego do aż trzech pokoleń owadów. Głowy dorosłych osobników pokryte są charakterystycznymi jaśniejszymi włoskami, natomiast larwy są żółte. Maja brązowe głowy, za którymi umieszczone są dwie ciemniejsze plamki.

Zadarlica śpiżarnianka (Pyralis farinalis)

Dorosłe owady są duże, ponieważ rozpiętość ich skrzydeł osiąga ok. 25 mm i posiadają charakterystyczne ubarwienie obu par skrzydeł: przednie – ciemniejszy wierzch oraz nasada skrzydła, tylne – jaśniejsze, pofalowane pręgi na ciemnym tle. W pomieszczeniach, w których temperatura zbliżona jest do pokojowej, może w ciągu roku rozwinąć się nawet 6 pokoleń. Na szczęście larwy atakują praktycznie tylko zawilgocone produkty takie, jak mąka i otręby, natomiast rzadziej żerują na sianie, ziarnach lub słomie. Dorosłe owady, kiedy nie wędrują, zadzierają odwłok do góry i właśnie temu charakterystycznemu zachowaniu gatunek zawdzięcza swoją nazwę.