Problemu pcheł nie warto lekceważyć. Wszystkie rodzaje stwarzają niebezpieczeństwo dla człowieka, ale kilka z nich spotykana jest wyjątkowo często. Poznaj najpopularniejsze gatunki pcheł.

W tym artykule:

  • Pchła ludzka (Pulex irritans)
  • Pchła kocia (Ctenocephalides felis)
  • Pchła psia (Ctenocephalides canis)
  • Pchła szczurza (Xenopsylla cheopis)
  • Pchła ptasia (Ceratophyllus gallinae)
  • Pchła królicza (Spilopsyllus cuniculi)
  • Pchła krecia (Hystrichopsylla talpae)
  • Dwa ciekawe gatunki pcheł

Przypominamy, że niezależnie od gatunku, każda pchła może ugryźć człowieka i w ten sposób zarazić go groźną chorobą. Dlatego tak ważne jest zwalczanie wszystkich pcheł bez wyjątku. Sprawdź, na jakich zwierzętach najczęściej żerują te insekty.

Pchła ludzka (Pulex irritans)

Dorasta zwykle do 2, a maksymalnie do 3,5 mm długości. Jej ciało jest ciemnobrązowe lub czarne. Cechą charakterystyczną pcheł ludzkich jest brak grzebieni. W ciągu kilku dni po żerowaniu samica pchły ludzkiej zaczyna składać jaja – jednorazowo od 3 do 5 sztuk, więc w całym swoim życiu jedna samica może złożyć ponad 500 jaj.

Oprócz człowieka, pchły ludzkie mogą żyć także na świniach, jeżach i lisach. W mieszkaniach spotykane są zwykle w sypialniach. Obecnie występują tak rzadko, że wpisano je na czerwoną listę gatunków zagrożonych zupełnym wyginięciem. Co nie zmienia faktu, że pchły ludzkie nadal są wektorami wielu niebezpiecznych chorób takich, jak dżuma czy tularemia.

Pchła kocia (Ctenocephalides felis)

Mierzy od 2 do 3,25 mm. Posiada zauważalne, wydatne grzebyki. Pochodzi od dziko żyjących kotów i atakuje domowe osobniki, psy, ludzi oraz szczury domowe, od których może przenieść wiele chorób zakaźnych. To właśnie ten wyjątkowo kosmopolityczny charakter pchły kociej sprawił, że obecnie jest ona prawdopodobnie najczęściej spotykanym gatunkiem tego pasożyta.

Walka z pchłami kocimi nie powinna kończyć się tylko na odpchleniu czworonoga. Dlatego że samice składają jaja nie tylko w sierści, a poza tym jajeczka łatwo z niej spadają, gdy zwierzę drapie ślady po ugryzieniach. W efekcie jaja, larwy, a nawet dorosłe osobniki pchły kociej znajdowane są w olbrzymich ilościach także w legowiskach pupili oraz w ich bezpośrednim otoczeniu. Zwalczanie pcheł należy więc wykonać także w tych miejscach.

Pchła psia (Ctenocephalides canis)

Wielkością zbliżona do pchły kociej, o bardzo podobnej budowie zewnętrznej. Żeruje najczęściej na psowatych oraz ludziach. Spotykana nie tylko na żywicielach, ale również w ich bezpośrednim sąsiedztwie (łóżka, legowiska). Jest żywicielem pośrednim tasiemca psiego, może przenosić zarazki dżumy oraz nicienie Dirofilaria immitis.

W sprzyjających warunkach cykl rozwojowy pchły od momentu złożenia jaja do osiągnięcia dorosłej postaci trwa zaledwie 4 tygodnie. Biorąc pod uwagę fakt, że czworonoga zwykle nie atakuje jeden pasożyt, lecz co najmniej kilka lub częściej kilkanaście, bardzo szybko możesz stanąć w obliczu prawdziwej inwazji. Dlatego tak ważne jest wykonanie zwalczania pcheł natychmiast po zauważeniu śladów ich obecności.

Pchła szczurza (Xenopsylla cheopis)

Długość dorosłych osobników od 1,5 do 2,5 mm. Nie posiadają grzebieni. Żerują na różnych gryzoniach oraz na człowieku. Pchły szczurze są podobne do pchły ludzkiej. Bywają wektorem duru plamistego, gorączki rzecznej. Występują powszechnie w krajach strefy podzwrotnikowej, ale znajduje się je także w Polsce. Najczęściej w okolicach portów, do których zawijają statki z tropikalnych rejonów wraz z pasażerami na gapę w postaci zapchlonych gryzoni.

Pchła szczurza jest tylko jednym z wielu powodów, dla których skuteczne zwalczanie szczurów i myszy jest koniecznością. Gryzonie te przenoszą wiele innych niebezpiecznych chorób, a często są również wyrządzają poważne szkody materialne. Dlatego profesjonalna deratyzacja jest nie mniej ważna, niż zabiegi zwalczania pcheł.

Pchła ptasia (Ceratophyllus gallinae)

Dorasta do 2,5 mm. Posiada tylko grzebień na przedpleczu. Żeruje na ptakach, które gniazdują w suchych warunkach, zwierzętach oraz ludziach. Często spotykana na poddaszach, gdzie przenosi się z ptasich gniazd. Na żywiciela dostaje się najczęściej w wyniku skakania.

Cykl rozwojowy pchły ptasiej uwarunkowany jest aktywnością żywiciela. Rozmnażanie występuje zazwyczaj wiosną, natomiast zimę ptasie pchły spędzają w kokonach ukrytych głęboko w ptasich gniazdach. Wyjątek stanowią pchły kurze, które ze względu na sprzyjające warunki, panujące w kurnikach, rozmnażają się przez cały rok.

Pchła królicza (Spilopsyllus cuniculi)

Ma brązowa barwę, dorosłe osobniki mierzą od 1,4 do 2,24 milimetra. Ostatni, boczny grzebień ma pięć pionowych, zaokrąglonych końców. Samice przytwierdzają się do żywiciela najczęściej w okolicach uszu i głowy. Każda w ciągu trzech miesięcy może złożyć nawet 450 jaj. Pchły królicze przenoszą wirusa myksomatozy.

Pchła krecia (Hystrichopsylla talpae)

Przedstawiciele tego gatunku okazują się jednymi z największych pcheł, mierzą bowiem od 3,5 do nawet 6 milimetrów długości. Posiadają liczne i okazałe grzebienie. Spotykane są nie tylko na żywicielach, lecz także w ogrodach oraz zabudowaniach gospodarczych.

Dwa ciekawe gatunki pcheł

Największą współcześnie żyjąca pchłą, jest Pchła boborowa (Hystrichopsylla schefferi), której przedstawiciele dorastają nawet do 13 milimetrów długości. Występuje na terenach północno-zachodniej Ameryki, gdzie żeruje głównie na owadożernych gryzoniach.

Tymczasem największymi insektami tego rodzaju w historii naszej planety były bez wątpienia pchły sprzed 165 mln lat, których skamieniałości odkryto na terenie Chin. Największe okazy mierzą 20,6 mm długości. Tak wielkie pasożyty mogły żyć tylko na odpowiednio dużych żywicielach, za których uważa się opierzone dinozaury. Gigantyczne pchły sprzed milionów lat nie potrafiły skakać. Ocenia się, że dopiero po wyginięciu wielkich gadów insekty te przeniosły się na ssaki.