Żywiak chlebowiec jest powszechnie występującym szkodnikiem produktów spożywczych. Najczęściej żeruje na produktach zbożowych, przyprawach, ziołach, suszonych owocach i orzechach oraz produktach cukierniczych, pochodzenia zwierzęcego i lekach. W tym artykule dokładnie opisujemy produkty najbardziej narażone na atak żywiaka chlebowca i podpowiadamy, jak chronić je przed szkodnikami. 

Jak wygląda żywiak chlebowiec?

Żywiak chlebowiec to niewielki chrząszcz z rodziny Anobiidae. Długość dorosłych osobników to zaledwie 2 – 3,5 mm. Posiadają ciemnobrązowe, owalne ciała, z wyraźnymi rowkami na pokrywach skrzydeł. Całkiem sprawnie latają, co umożliwia im przemieszczanie się pomiędzy pomieszczeniami. 

Pro tip: nie ignoruj małego, brązowego chrząszcza latającego w pobliżu artykułów spożywczych. Może to być bowiem pierwszy sygnał obecności żywiaka chlebowca.

Zagrożeniem dla produktów są larwy tego szkodnika. Samica składa ok. 75 – 100 mikroskopijnych jaj o długości od 0,3 do 0,5 mm na powierzchni lub w szczelinach produktów spożywczych. W ciągu 6 – 10 dni (w zależności od warunków zewnętrznych) z jaj wykluwają się larwy. Ich ciała podzielone na segmenty i wygięte są w kształt litery C. Mają biały lub jasnokremowy kolor z ciemniejszą główką. W przedniej części posiadają trzy pary krótkich odnóży. W pełnym rozwoju mierzą od 2 do 5 mm długości. Zaraz po wykluciu się zaczynają intensywnie żerować. 

Jakie produkty najczęściej atakuje żywiak chlebowiec?

Zagrożeniem dla produktów są żerujące larwy, które zanieczyszczają artykuły spożywcze swoimi odchodami i wylinkami. Nie brakuje również martwych osobników. Przypominamy, że żywność wykazująca ślady żerowania tego szkodnika, powinna zostać zutylizowana, ponieważ nie nadaje się do spożycia ani przez człowieka, ani przez zwierzęta. Poniżej opisujemy produkty spożywcze najbardziej narażone na atak żywiaka chlebowca.

Produkty zbożowe

Żywiak chlebowiec często atakuje produkty bogate w skrobię oraz białka roślinne takie, jak: 

  • mąki pszenne i żytnie,
  • ryż niełuskany i biały,
  • płatki owsiane, kukurydziane, ryżowe,
  • kasze (jaglana, gryczana, jęczmienna),
  • pieczywo, szczególnie razowe i pełnoziarniste.

Dzięki wysokiej zawartości węglowodanów są one podstawowym źródłem pożywienia dla larw.

Przyprawy i zioła

Niewiele osób wie, że żywiak chlebowiec zasiedla również produkty o charakterystycznym smaku czy aromacie. Jest bowiem odporny na działanie niektórych olejków eterycznych obecnych w przyprawach. Dlatego często spotykamy go w: 

  • papryce słodkiej i ostrej,
  • chili,
  • curry,
  • gałce muszkatołowej,
  • kolendrze,
  • cynamonie.

Produkty cukiernicze

Produkty bogate w cukier także są wartościowe dla rozwijających się larw. Z tego powodu atakują one czekolady, ciastka, słodycze z nadzieniem owocowym i orzechowym, wafelki i batoniki. 

Ciekawostka: cienkie folie i papierki nie stanowią dla law żadnej przeszkody, o czym więcej piszemy w dalszej części artykułu.

Owoce suszone i orzechy

To kolejna, wartościowa dla larw, grupa produktów spożywczych najbardziej narażonych na atak żywiaka chlebowca. Zawierają duża cukrów prostych i tłuszczów, które są idealnym źródłem energii. Chodzi przede wszystkim o rodzynki, daktyle, figi, migdały, orzechy włoskie, laskowe, nerkowce.

Produkty pochodzenia zwierzęcego

Chociaż larwy najczęściej spotykane są na produktach roślinnych, atakują także suszone karmy dla psów i kotów, przysmaki mięsne oraz ryby (zarówno suszone, jak i wędzone). Produkty te również zawierają białka i tłuszcze, niezbędne dla rozwijających się larw. 

Produkty farmaceutyczne i ziołowe

Angielska nazwa żywiaka chlebowca to żuk apteczny, co wynika z preferencji larw tego gatunku, które żerują również na: 

  • tabletkach witaminowych,
  • suplementach diety (szczególnie na bazie ziół),
  • preparatach ziołowych,
  • herbatach leczniczych. 

Larwy żywiaka dostają się nie tylko do opakowań leków, ale mogą także przegryźć otoczkę kapsułek żelowych i powlekanych. 

Jak żywiak chlebowiec dostaje się do artykułów spożywczych?

Warto wiedzieć, że larwy żywiaka chlebowca dysponują rozwiniętymi i silnymi szczękami, które umożliwiają im przegryzanie nie tylko papieru, ale także plastikowych foli, a nawet cienkich warstw aluminium i miękkich opakowań kartonowych. W praktyce więc większość fabrycznych opakowań żywności nie chroni jej przed larwami żywiaka chlebowca.

Mechanizm infestacji zawsze jest taki sam. Samice składają jaja na produktach lub w ich pobliżu. Larwy wylęgają się i natychmiast zaczynają żerować. Przegryzają opakowania, ale mogą wylęgnąć się także w fabrycznie zapakowanych produktach, jeśli zostały one zanieczyszczone mikroskopijnymi jajami na etapie produkcji czy konfekcjonowania. 

Jak chronić produkty spożywcze przed żywiakiem chlebowcem?

Podstawową linią obrony przed żywiakiem chlebowcem jest przechowywanie produktów spożywczych (szczególnie sypkich) w szczelnie zamykanych pojemnikach ze szkła lub grubego plastiku. Zwartość nowych produktów należy uważnie skontrolować przed przesypaniem czy przełożeniem ich do pojemników.

Pro tip: wybierz opakowania przezroczyste, co ułatwi nie tylko identyfikację produktu, ale także umożliwi sprawdzenie zawartości pod kątem obecność larw lub innych zanieczyszczeń. 

Utrzymuj porządek w kuchennych szafkach oraz spiżarce. Wietrz półki i pomieszczenia, aby obniżyć w nich wilgoć (wysoka wilgotność sprzyja rozwojowi larw). Regularnie myj wnętrza szafek i półki detergentem lub płynem dezynfekującym. Możesz rozłożyć pułapki feromonowe, ale pamiętaj, że wabią one tylko dorosłe samce, więc nie zapobiegną złożeniu jaj, ani nie usuną larw.